ThỠ“ bà n†thêm nguyên nhân Liên Xô tan rã ?
17-09-2014
ThỠ“ bà n†thêm nguyên nhân Liên Xô tan rã ?
Äặng Viết Tiến – Tổ Sá»
Sự sụp đổ
cá»§a hệ thống xã há»™i chá»§ nghÄ©a ở Liên Xô và Äông Âu cuối những năm 80 đầu những
năm 90 cá»§a thế ká»· XX là má»™t sá»± kiện đặc biệt quan trá»ng cá»§a thế giá»›i, là má»™t
tổn thất hết sức to lá»›n cá»§a những ngưá»i cá»™ng sản trong quá trình hiện thá»±c hóa
há»c thuyết Mác-Lênin. Sá»± tan rã cá»§a Liên bang Xô viết và o cuối 1991 đã là m thay
đổi căn bản cục diện chÃnh trị thế giá»›i.
Trong giai đoạn 1918 - 1920, nước Nga Xô
viết nằm trong vòng vây cá»§a chá»§ nghÄ©a đế quốc và bị bá»n Bạch vệ (được sá»± háºu
thuẫn cá»§a nước ngoà i) tấn công từ bốn phÃa. Trong giai Ä‘oạn đặc biệt khó khăn
nà y, nước Nga Xô viết non trẻ lâm và o thế "ngà n cân treo sợi tóc". Dưới
sá»± lãnh đạo cá»§a Lênin và Äảng Bonsevich, nước Nga Xô viết đã vượt qua thách
thức hiểm nghèo để tiếp tục phát triển.
Sau hơn
bảy chục năm tồn tại, phát triển không ngừng, và o cuối những năm 80 của thế kỷ
trước, Liên Xô đã trở thà nh má»™t cưá»ng quốc hà ng đầu thế giá»›i. Vá»›i sức mạnh to
lá»›n vá» quân sá»±, khoa há»c công nghệ và kinh tế, Liên xô đủ sức đương đầu vá»›i hệ
thống tư bản thế giá»›i và có khả năng ngăn chặn má»i âm mưu, hoạt động hiếu chiến
của chủ nghĩa đế quốc để bảo vệ hòa bình thế giới.
Äã có hà ng trăm, tháºm chà hà ng nghìn bà i
viết, công trình chuyên khảo và sách lý giải vấn đỠnà y, trong đó các cuốn sách
cá»§a những ngưá»i trong cuá»™c đưa ra lá»i giải có sức thuyết phục nhất. Nhân ká»·
niệm 97 năm Cách mạng tháng Mưá»i Nga (7/11/1917 - 7/11/2014), bà i viết nà y nhằm
cung cấp má»™t cái nhìn cáºn cảnh vá» sá»± tan rã cá»§a Liên Xô.
1. Hệ thống XHCN hiện thực với Liên Xô là m trụ cột đã có đóng góp
hết sức to lớn và o sự phát triển của thế giới.
Trong ná»a
sau cá»§a thế ká»· XX, trên thế giá»›i có hÆ¡n má»™t chục Äảng Cá»™ng sản cầm quyá»n, hình
thà nh má»™t hệ thống XHCN hùng mạnh đủ sức kiá»m chế má»i hà nh động đơn phương,
hiếu chiến chống phá cách mạng của chủ nghĩa đế quốc đứng đầu là Mỹ.
ChÃnh nhá» sá»± tồn tại cá»§a hệ thống XHCN
hùng mạnh, hà ng trăm dân tộc bị nô dịch, áp bức đã vùng lên là m cách mạng giải
phóng dân tộc, là m suy sụp chủ nghĩa thực dân cũ, là m thất bại chủ nghĩa thực
dân mới. Xét đến cùng, sự hình thà nh và phát triển của phong trà o không liên
kết là thà nh quả cá»§a cuá»™c đấu tranh vô sản - tư sản trên phạm vi toà n cầu, lÃ
thà nh tá»±u to lá»›n cá»§a các Äảng Cá»™ng sản cầm quyá»n trong thế ká»· XX. Nói cách
khác, chÃnh những ngưá»i cá»™ng sản, trước hết là các Äảng Cá»™ng sản cầm quyá»n ở
các nước thuá»™c hệ thống XHCN, đã ghi tạc má»™t mốc son chói lá»i và o tiến trình
phát triển văn minh nhân loại.
Các Äảng Cá»™ng sản cầm quyá»n đã xây dá»±ng
được má»™t hệ thống xã há»™i hùng mạnh (hệ thống XHCN), trên nhiá»u lÄ©nh vá»±c cÆ¡ bản
cá»§a Ä‘á»i sống xã há»™i tốt đẹp hÆ¡n, ưu việt hÆ¡n chá»§ nghÄ©a tư bản (CNTB). Cho đến
nay, sau 23 năm Liên Xô tan rã, vẫn có 59% ngưá»i Nga được há»i ý kiến cho rằng ở
chá»§ nghÄ©a xã há»™i nhiá»u Ä‘iá»u tÃch cá»±c hÆ¡n là tiêu cá»±c, và đa số ngưá»i Nga vẫn
nuối tiếc thá»i Xô viết và ng son.
Tháºt trá»› trêu, chÃnh các Äảng Cá»™ng sản
cầm quyá»n, trước hết và chá»§ yếu là Äảng Cá»™ng sản Liên Xô, lại để mất quyá»n lãnh
đạo, là m cho hệ thống XHCN hùng mạnh được há» dẫn dắt hà ng trăm triệu ngưá»i xây
dá»±ng nên sụp đổ, tan rã. Cần lưu ý rằng Äảng Cá»™ng sản Liên Xô mất quyá»n lãnh
đạo, Liên Xô tan rã mà không thông qua một cuộc chiến tranh với chủ nghĩa đế
quốc.
Thá»±c chất, Äảng Cá»™ng sản Liên Xô, trá»±c tiếp
và chá»§ yếu là Bá»™ ChÃnh trị, BCHTƯ đã tha hóa, đã tá»± đánh mất mình và là m cho
Liên Xô tan rã. ChÃnh những ngưá»i lãnh đạo cao nhất, các á»§y viên Bá»™ ChÃnh trị
Äảng CSLX đã thừa nháºn Ä‘iá»u đó. Tất nhiên, hoạt động chống phá cá»§a các thế lá»±c
chống cá»™ng quốc tế thông qua chiến lược "diá»…n biến hòa bình" cÅ©ng lÃ
một nguyên nhân là m cho Liên Xô tan rã, nhưng chắc chắn không phải là nguyên
nhân chÃnh, không phải là nguyên nhân chá»§ yếu.
2. Äảng Cá»™ng sản Liên Xô đã tha hóa, biến chất như thế nà o?
Sơ bộ có thể nêu ra một số biểu hiện lớn
sau đây:
- Má»™t là , Äảng Cá»™ng sản Liên Xô đã vi
phạm nguyên tắc táºp trung dân chá»§ trong sinh hoạt Äảng. Äi liá»n vá»›i nó là các
bệnh táºt: độc Ä‘oán, chuyên quyá»n, không chấp nháºn những ý kiến khác vá»›i mình;
coi thưá»ng táºp thể, coi thưá»ng cấp dưới, tá»± cho má»i ý kiến cá»§a mình là chân lý
buá»™c má»i ngưá»i phải tuân theo, coi những ai có ý kiến ngược lại là chống đối,
tháºm chà là thù địch, khi cần thiết bảo vệ "cái uy" cá»§a mình, há» sẵn
sà ng đối xá» vá»›i đồng chÃ, đồng đội như đối vá»›i kẻ thù. Kết quả là trong sinh
hoạt, đảng mất hết sinh khÃ, mất hết tÃnh chiến đấu. Sinh hoạt đảng trở nên tẻ
nhạt, khô cứng, độc thoại má»™t chiá»u. Trong Ä‘iá»u kiện đó nhiá»u đảng viên trung
kiên, trong sáng không được trá»ng dụng, cố nÃn nhịn để tồn tại, những kẻ cÆ¡
há»™i, nịnh bợ có Ä‘iá»u kiện được thăng tiến.
- Hai là , Bá»™ ChÃnh trị, BCHTƯ Äảng Cá»™ng
sản Liên Xô đã quan liêu xa rá»i thá»±c tiá»…n, để mất quan hệ máu thịt giữa Äảng
CSLX vá»›i nhân dân Liên Xô. Tệ quan liêu là m cho những ngưá»i lãnh đạo các cấp
cá»§a Äảng CSLX xa rá»i thá»±c tế, không có hiểu biết đúng đắn hiện trạng xã há»™i mÃ
mình Ä‘ang lãnh đạo, quản lý. Há» thá» Æ¡ trước những nguyện vá»ng chÃnh đáng cá»§a
quần chúng, tháºm chà không có rung động, phản ứng trước những ná»—i thống khổ,
oan ức cá»§a má»™t bá»™ pháºn quần chúng nhân dân, trong đó có cả má»™t bá»™ pháºn đảng
viên, cán bộ cấp dưới.
- Ba là , những suy thoái vỠđạo đức, lối
sống của một số lãnh đạo cấp cao giữ vai trò chủ chốt với những biểu hiện nổi
báºt: Sống Ãch ká»·, đặt lợi Ãch cá»§a bản thân, gia đình và ngưá»i thân lên trên lợi
Ãch cá»§a Äảng, cá»§a nhân dân; cục bá»™ địa phương, kéo bè kéo cánh đưa những ngưá»i
thân tÃn vá»›i mình, kể cả những ngưá»i yếu vá» năng lá»±c, kém vỠđạo đức, lối sống
và o những vị trà lãnh đạo để là m vây cánh, che chắn bảo vệ mình; tham ô, sống
xa hoa, nói một đằng là m một nẻo, cá biệt còn tha hoá, suy đồi vỠđạo đức, lối
sống.
Trên đây là những biểu hiện nổi báºt chá»§
yếu sá»± thoái hoá cá»§a má»™t bá»™ pháºn cán bá»™, đảng viên cá»§a Äảng Cá»™ng sản Liên Xô,
nhất là các cán bộ chủ chốt ở cấp cao.
Chỉ khi nà o sự thoái hóa, biến chất diễn
ra tại trung tâm quyá»n lá»±c (chóp bu) cá»§a Äảng thì má»›i trở thà nh nguy cÆ¡ đối vá»›i
Äảng, đó là đêm trước cá»§a sá»± tan rã, sụp đổ. Äảng Cá»™ng sản Liên Xô và các
"phiên bản" Äông Âu cá»§a nó thuá»™c trưá»ng hợp nà y.
Thông thưá»ng các biểu hiện trên không
tồn tại biệt láºp, mà luôn song hà nh, có quan hệ vá»›i nhau, tác động vá»›i nhau, có
lúc cái nà y là m tiá»n Ä‘á», Ä‘iá»u kiện cho cái kia tồn tại và phát triển. Những
biểu hiện thoái hoá nói trên, không bỗng nhiên xuất hiện, mà có một quá trình
từ chá»›m nở như má»™t ung nhá»t nhá» rồi phát triển qua nhiá»u giai Ä‘oạn. Những bệnh
táºt nà y lặng lẽ tÃch dồn liên tục trong nhiá»u tháng, nhiá»u năm là m Äảng mất sức
chiến đấu, thiếu nhạy bén, không đưa ra được đưá»ng lối, quyết sách đúng đắn,
khả thi. Trong Äảng CSLX đã thá»±c sá»± có phân hoá: Má»™t bá»™ pháºn cán bá»™, đảng viên
già u lên nhanh chóng do đặc quyá»n, đặc lợi, đại bá»™ pháºn sống khó khăn; nhiá»u
đảng viên nói má»™t đằng là m má»™t nẻo, trong cuá»™c há»p nói khác ngoà i cuá»™c há»p, suy
nghÄ© má»™t đằng phát biểu má»™t nẻo. TÃnh chiến đấu trong sinh hoạt đảng dần dần nguá»™i
lạnh, nhiá»u đảng viên trở nên thá» Æ¡ trước những vấn đỠchÃnh trị có quan hệ đến
váºn mệnh cá»§a Äảng CSLX.
Theo Ph. M. Rudinxki, có thể chia 20
triệu đảng viên Äảng Cá»™ng sản Liên Xô là m 4 loại: 1, Những đảng viên chân chÃnh
thưá»ng chiếm tá»· lệ nhá», 2. Những ngưá»i thá»±c hiện, chấp hà nh chỉ thị, nghị quyết
cá»§a Äảng như cái máy (chiếm khoảng hÆ¡n 96 %); 3. Những kẻ cÆ¡ há»™i , xu thá»i,
nịnh bợ (phần lá»›n trong bá»™ máy công quyá»n) ; 4. Những ngưá»i im lặng (phần lá»›n
há» là những ngưá»i có hiểu biết nhưng sợ bị trù dáºp nên há» giữ im lặng, không
dám phát biểu).
N. I. Rưscôp, nguyên ủy viên Bộ
ChÃnh trị ÄCS Liên Xô, Thá»§ tướng Liên Xô (1985 - 1990) cho rằng: Tồn tại hai
Äảng trong Äảng Cá»™ng sản Liên Xô: Má»™t đảng cá»§a hà ng chục triệu đảng viên bình
thưá»ng và má»™t đảng cá»§a những quan chức chóp bu trong hệ thống đảng, nhà nước
Liên Xô . Những đảng viên nắm quyá»n lá»±c ở cấp cao ngà y cà ng xa rá»i, cách biệt
vá»›i hà ng chục triệu đảng viên bình thưá»ng. Số đảng viên nà y, vá» thá»±c chất,
không đại diện và bảo vệ lợi Ãch cá»§a giai cấp, cá»§a dân tá»™c, mà chỉ tìm má»i cách
bám giữ quyá»n lá»±c vì lợi Ãch cá nhân cá»§a há».
Do những bệnh táºt kể trên, đại bá»™ pháºn
quần chúng nhân dân giảm lòng tin đối vá»›i sá»± lãnh đạo cá»§a Äảng CSLX, thá» Æ¡ đối
vá»›i những vấn đỠchÃnh trị trá»ng đại cá»§a đất nước, tháºm chà có má»™t số trông
chá», mong muốn có sá»± thay đổi. ChÃnh đó là trạng thái trong Äảng Cá»™ng sản Liên
Xô và trong xã hội Liên Xô và o cuối những năm 80, đầu những năm 90 của thế kỷ
XX, đêm trước của sự sụp đổ, tan rã (1989 - 1991).
3. ThỠbà n vỠcác nguyên nhân.
VỠhoạt động chống phá của Mỹ và các thế
lực chống cộng quốc tế thì rõ rà ng, có đầy đủ thông tin, tư liệu để khẳng định.
Tuyệt đối không được mơ hồ, mất cảnh giác.
Mặt trái cá»§a cÆ¡ chế thị trưá»ng cÅ©ng lÃ
má»™t nguyên nhân. Nhưng nếu quá nhấn mạnh, cưá»ng Ä‘iệu mặt trái cá»§a cÆ¡ chế thị
trưá»ng thì khó lòng giải thÃch được những thoái hoá cá»§a Äảng Cá»™ng sản Liên Xô,
Äảng Cá»™ng sản Trung Quốc trong thá»i kỳ Mao Trạch Äông, Xtalin và Brê-giÆ¡-nhép
nép lãnh đạo, vì thá»i Mao, thá»i Xtalin, thá»i Brê-giÆ¡-nhép chưa có kinh tế thị
trưá»ng.
Nghiên cứu kỹ quá trình thoái hoá của
Äảng Cá»™ng sản Liên Xô, kể cả những đảng cầm quyá»n rồi mất quyá»n và những đảng
hiện nay còn cầm quyá»n, chúng tôi xin nêu ra hai vấn đỠđể trao đổi, thảo luáºn.
- Một là , vỠmặt tổ chức, trong suốt quá
trình tồn tại, phát triển cá»§a mình, Äảng Cá»™ng sản Liên Xô chưa xây dá»±ng được cÆ¡
chế hữu hiệu để đảm bảo dân chá»§ thá»±c sá»± trong sinh hoạt Äảng. Äảng CSLX đã vi
phạm nguyên tắc táºp trung dân chá»§ trong suốt quá trình hoạt động. Theo chúng
tôi, đây là điểm khởi thuá»·, nguồn gốc cá»§a má»i biểu hiện khác vá» sá»± thoái hoá
cá»§a Äảng CSLX (quan liêu, tha hoá vá» tư tưởng chÃnh trị, thoái hoá vỠđạo đức,
lối sống, chia rẽ mất đoà n kết...). Ở đâu và khi nà o trong sinh hoạt đảng thể hiện
sục sôi dân chá»§, thì đảng có sức sống mãnh liệt. Äảng Cá»™ng sản Bôn-sê-vÃch Nga
dưới thá»i lãnh đạo cá»§a Lênin là má»™t và dụ Ä‘iển hình.
Xét đến cùng, do thiếu dân chủ trong
sinh hoạt Äảng nên cÆ¡ quan lãnh đạo cá»§a Äảng CSLX thiếu thông tin nhiá»u mặt vá»
má»™t vấn Ä‘á», đặc biệt là những vấn đỠhệ trá»ng quan hệ đến sinh tồn cá»§a Äảng.
Thiếu dân chá»§ cho nên trong sinh hoạt đảng thưá»ng là độc thoại má»™t chiá»u từ
những ngưá»i lãnh đạo cao nhất, thiếu hẳn thông tin phản hồi từ dưới lên. Thiếu
dân chủ, nên những đảng viên ưu tú, nhạy bén, sắc sảo, thông minh không có chỗ
để thể hiện ý tưởng cá»§a mình. Trong má»™t tổ chức như váºy, bá»™ tham mưu cao nhất
không có đủ thông tin nhiá»u chiá»u, toà n diện, do đó những quyết định vỠđưá»ng
lối, sách lược thưá»ng không phù hợp vá»›i thá»±c tiá»…n, tháºm chà trái ngược vá»›i quy
luáºt, ngược vá»›i hiện thá»±c khách quan. Phải chăng, đó là má»™t trong những nguyên
nhân căn bản dẫn đến tình trạng nghị quyết, chỉ thị rất nhiá»u nhưng việc đưa
và o cuá»™c sống không được bao nhiêu. Theo ngôn ngữ y há»c, thuốc rất nhiá»u nhưng
không có loại đặc trị, nên bệnh tình sẽ ngà y cà ng trầm trá»ng.
Dưới góc độ lý thuyết hệ thống, có thể
xem má»™t tổ chức đảng như má»™t hệ thống. Äể đảm bảo cho hệ thống đó tồn tại bá»n
vững, nhất thiết phải có trao đổi thông tin. Nếu thiếu trao đổi thông tin (theo
2 chiá»u thuáºn - nghịch, từ trong ra ngoà i, từ ngoà i và o trong) thì sá»›m muá»™n hệ
thống đó sẽ bị đổ vỡ để chuyển sang một trạng thái khác. Thiếu dân chủ trong
sinh hoạt đảng, tức là thiếu trao đổi thông tin (trên xuống, dưới lên, trong
đảng ra ngoà i xã hội và ngược lại). Nếu trạng thái nà y kéo dà i thì sẽ sinh ra
thoái hóa cá»§a hệ thống đảng dưới nhiá»u biểu hiện như đã trình bà y ở trên. Nếu
không khắc phục được, để kéo dà i, thì sớm muộn sự thoái hóa của một số đảng
viên ở vị trà chá»§ chốt sẽ dẫn đến sá»± thoái hóa cá»§a đảng cầm quyá»n.
Hãy trở lại vá»›i Äảng Cá»™ng sản Liên Xô để
chúng ta hiểu rõ vấn đỠdân chá»§ trong đảng. Nguyên tắc táºp trung dân chá»§ trong
sinh hoạt Äảng được ghi rõ trong Äiá»u lệ, Cương lÄ©nh cá»§a Äảng Cá»™ng sản Bôn - sê
- vÃch Nga từ năm 1903. Äiá»u lệ Äảng Cá»™ng sản Liên Xô, qua nhiá»u lần thay đổi,
vẫn là má»™t văn bản quy định rất chặt chẽ, rõ rà ng quyá»n hạn và trách nhiệm cá»§a
đảng viên. Tại sao không ngăn chặn được những biến thái lệch lạc của Xta-lin,
Brê-giÆ¡-nhép, không ngăn chặn được hà nh vi lạm quyá»n, lá»™ng quyá»n và phản bá»™i
cá»§a Góoc-ba-chốp? Cá»› sao hà ng chục triệu đảng viên Äảng Cá»™ng sản Liên Xô không
có phản ứng gì khi Góoc-ba-chốp tuyên bố giải tán Äảng? Không thể nói cách
khác, thiếu dân chá»§ trong sinh hoạt Äảng và không có cÆ¡ chế giám sát quyá»n lá»±c
hữu hiệu, đặc biệt là thiếu hẳn cơ chế giám sát hoạt động của Tổng bà thư, của
Bá»™ ChÃnh trị là nguồn gốc sinh ra tệ lạm quyá»n, lá»™ng quyá»n cá»§a những ngưá»i lãnh
đạo Äảng CSLX, là m cho đảng có má»™t xác thịt to lá»›n (hà ng chục triệu đảng viên),
nhưng không có hồn, không có sức sống.
Thá»±c tế xác nháºn: Äảng CSLX trước đây
không có lực lượng nà o và không có cơ chế nà o thực hiện giám sát và phản biện
hoạt động cá»§a Tổng Bà thư, cá»§a Bá»™ ChÃnh trị. Má»™t nhóm nhá» nà y, có khi chỉ dăm
ba ngưá»i nắm quyá»n lá»±c tối cao, tá»± tung tá»± tác, ai có ý kiến khác sẽ bị há» chụp
cho cái mũ là "chống đối", "là phản động", "là chống
Äảng", tháºm chà là "phản bá»™i Tổ quốc"...
Cũng do thiếu dân chủ trong sinh hoạt
Äảng mà các thà nh viên trong tổ chức có quan hệ vá»›i nhau rất lá»ng lẻo, đảng mất
hết sức sống, tÃnh chiến đấu chỉ còn lại trong nghị quyết.
Do thiếu dân chá»§ trong sinh hoạt Äảng,
mà má»™t thá»i gian dà i trước khi sụp đổ, tan rã, trong Äảng Cá»™ng sản Liên Xô cÅ©ng
như trong các Äảng Cá»™ng sản ở các nước XHCN ở Äông Âu đã lặng lẽ diá»…n ra má»™t
quá trình phân hóa trong đảng, cả trong sinh hoạt Ban Chấp hà nh Trung ương, Bộ
ChÃnh trị. Các đảng viên nghÄ© má»™t đằng phát biểu má»™t đằng, không dám thể hiện
chÃnh kiến cá»§a mình ngay cả đối vá»›i vấn đỠquan hệ đến sinh tồn cá»§a Äảng. Trong
cuá»™c há»p ngưá»i ta nói má»™t đằng, mà phần lá»›n không tháºt lòng, ngoà i cuá»™c há»p
ngưá»i ta nói riêng vá»›i nhau lại khác, cấp trên áp đặt, cấp dưới Ä‘iá»u chỉnh hà nh
vi cho phù hợp vá»›i cấp trên, má»i thông tin chÃnh thức từ trên xuống vÃ
đặc biệt là từ dưới lên Ä‘á»u thiếu chân tháºt. Chưa đến má»™t tháng trước khi tan
rã, mất quyá»n lãnh đạo, những ngưá»i lãnh đạo cá»§a má»™t Äảng Cá»™ng sản cầm quyá»n
vẫn khẳng định sức chiến đấu cá»§a đảng mình, vẫn tuyên bố tuyệt đại bá»™ pháºn nhân
dân còn Æ¡n đảng, theo đảng, tin đảng và tuyệt đại Ä‘a số đảng viên là tin cáºy,
trung thà nh...!
Cũng do thiếu dân chủ trong sinh hoạt
Äảng mà Äảng CSLX đã mắc sai lầm trong việc đánh giá cán bá»™, đà o tạo cán bá»™,
tuyển chá»n và bố trÃ, sá» dụng cán bá»™ và o vị trà chá»§ chốt trong Äảng, trong NhÃ
nước. Thiếu dân chá»§ là bà đỡ cá»§a thói nịnh bợ, luồn lá»t, là điá»u kiện tốt cho
chủ nghĩa thực dụng, cơ hội vị kỷ phát sinh tồn tại trong đảng, nhất là ở các
cơ quan lãnh đạo cấp cao. Ai cũng biết cán bộ quyết định tất cả, và thực tiễn
cÅ©ng xác nháºn Ä‘iá»u đó. Nhưng Äảng CSLX phạm sai lầm trong công tác sá» dụng, bố
trà cán bộ.
- Hai là , sá»± thoái hóa cá»§a Äảng CSLX lÃ
do các đảng viên, trước hết và chá»§ yếu là các đảng viên trước hết giữ vị trÃ
lãnh đạo chá»§ chốt ở cấp cao, chưa đủ độ chÃn muồi vá» mặt chÃnh trị, chưa thá»±c
sá»± giác ngá»™ vá» giai cấp, vá» lý tưởng cá»™ng sản. Khi kết nạp má»i đảng viên Ä‘á»u
tuyên thệ vỠsự giác ngộ lý tưởng cộng sản của mình, hứa hẹn một lòng một dạ
phấn đấu vì lợi Ãch cá»§a giai cấp, cá»§a những ngưá»i lao động, nguyện
trung thà nh với lý tưởng cộng sản... Nhưng khi đã và o đảng rồi thì hỠthiếu rèn
luyện và trong hoạt động thá»±c tiá»…n, há» dần dần xa rá»i những lá»i tuyên thệ, hứa
hẹn cá»§a mình. Äó là quá trình tha hóa cá»§a đảng viên, và kéo theo sá»± tha hóa cá»§a
đảng. Tất nhiên, không phải má»i đảng viên Ä‘á»u diá»…n ra quá trình tha hóa đó.
Tất nhiên, còn nhiá»u vấn đỠthuá»™c vá»
nguyên nhân và điá»u kiện là m cho Äảng CSLX thoái hóa, Liên Xô tan rã. Ở đây
chúng tôi không có Ä‘iá»u kiện để trình bà y tất cả, chỉ nêu ra những nhân tố quan
trá»ng nhất, cÆ¡ bản nhất. Có thể xem nó là nguồn gốc cá»§a má»i thoái hóa cá»§a Äảng
cầm quyá»n nói chung, cá»§a Äảng CSLX nói riêng.
Năm 2013, nhân dân Nga nói riêng, nhân
dân 15 nước Cộng hòa thuộc Liên Xô (cũ) cũng như nhân dân Việt Nam và nhân loại
tiến bá»™ nói chung, ká»· niệm 97 năm Cách mạng tháng Mưá»i Nga vÄ© đại (7/11/1917 -
7/11/2014 Chủ nghĩa xã hội đã tồn tại 74 năm tại nước Nga (1917 - 1991) và Liên
Xô tan rã đã 23 năm (1991 - 2014). Ngưá»i Nga nói riêng, nhân loại tiến bá»™ nói
chung, còn phải tiếp tục nghiên cứu lý giải một cách cặn kẽ và có sức thuyết
phục vỠnhững vấn đỠliên quan đến sự tan rã của Liên Xô.
Sau chừng ấy thá»i gian, cho phép chúng
ta khái quát ba vấn đỠlớn sau:
- Má»™t là , từ Cách mạng tháng Mưá»i Nga
đến khi Liên Xô tan rã (1917 - 1991) có thể phân kỳ như sau: 1. Thế hệ cách
mạng đầu tiên do Lênin lãnh đạo đã đưa nước Nga Xô viết non trẻ vượt qua thá»
thách "ngà n cân treo sợi tóc" 1917 - 1920 để tồn tại và phát triển;
2. Thế hệ lãnh đạo thứ hai do Stalin lãnh đạo đã tiêu diệt Chá»§ nghÄ©a phát xÃt
Äức - Nháºt - à và đưa Liên Xô trở thà nh cưá»ng quốc thế giá»›i; 3; Thế hệ lãnh đạo
thứ ba ở Liên Xô từ KhÆ¡rusốp đến BregiÆ¡nép là những ngưá»i đã tham gia Chiến
tranh Vệ quốc vÄ© đại (1941 - 1945) và hỠđã đưa Liên Xô trở thà nh cưá»ng quốc
hà ng đầu thế giới; 4. Thế hệ lãnh đạo thứ tư với hạt nhân là Góocbachop, là những
ngưá»i sinh ra trong thá»i kỳ chiến tranh vệ quốc vÄ© đại và chưa nếm trải thá»
thách của chiến tranh.
ChÃnh thế hệ lãnh đạo thứ tư đã là m cho
Äảng CSLX mất quyá»n lãnh đạo, là m cho Liên Xô tan rã.
- Hai là , thế hệ lãnh đạo thứ tư ở Liên
Xô vá»›i Góocbachop là hạt nhân đã nắm trong tay má»i quyá»n lá»±c và má»i nguồn lá»±c
cá»§a đất nước, nhưng há» không thuáºn theo lòng dân, không được dân á»§ng há»™ nên
đánh mất toà n bá»™ cÆ¡ đồ sá»± nghiệp và bị lịch sá» vứt và o sá»t rác.
Hóa ra, việc thâu tóm được má»i quyá»n lá»±c
và má»i nguồn lá»±c quốc gia không khó bằng nắm được lòng dân. Những ai không nắm
được lòng dân thì hỠđã thất bại ngay khi Ä‘ang nắm quyá»n lá»±c.
- Ba là , các đảng cộng sản đang cầm
quyá»n và chưa cầm quyá»n cần rút ra bà i há»c từ thất bại cá»§a Äảng CSLX, từ sá»± tan
rã cá»§a Liên Xô để vượt qua chÃnh mình vì hạnh phúc cá»§a nhân dân và sá»± hưng
thịnh của đất nước.
Sai lầm và khuyết điểm rất khó tránh,
nhưng không thá»±c sá»± nguy hiểm. Äiá»u nguy hiểm nhất là không dám thừa nháºn sai
lầm, khuyết Ä‘iểm, đặc biệt là không có quyết tâm chÃnh trị để tránh sai lầm,
khắc phục khuyết điểm.
Ba Äồn, tháng 10/2014